Ook in dit decennium zal 'verandering' het kernwoord voor de meeste organisaties zijn. Technologie zal oneindig veel mogelijkheden blijven scheppen en ons het herhalende geestdodende werk nog meer uit handen nemen.

Haar masteronderzoek ging over 'collectivistisch leiderschap', maar zelf spreekt ze liever over 'gedeeld leiderschap'. HR speelt daarin volgens Saskia Reijnen, die een achtergrond heeft als organisatieadviseur en trainer, een cruciale rol.

Continu de zorg verbeteren, door verpleegkundigen te stimuleren om eigen ideeën uit te voeren en verspilling tegen te gaan. Met deze aanpak is in het St. Antonius Ziekenhuis de werkdruk verminderd en zijn zorgmedewerkers weer in hun kracht gezet.

Door als organisatie over te stappen op zelfsturing geef je teams de volledige verantwoordelijkheid voor het resultaat, in plaats van hun gedrag met protocollen en regels van bovenaf te sturen. Het primaire proces in de organisatie wordt daarmee het leidende principe, en de manager is faciliterend in plaats van controlerend.

Het enthousiasme voor en de ervaringen met zelfsturing zijn wisselend. Wat blijkt: veel organisaties willen vooral meer zelfverantwoordelijkheid. Jullie ook?

Zelfsturing is in. Logisch, want dit organisatieconcept heeft duidelijke voordelen. Maar ook vergaande gevolgen voor organisaties die eraan beginnen. Welke rol kan HR hierin spelen?

Gemeente Hollands Kroon deelde haar ervaringen over de omslag van een traditioneel georganiseerde organisatie naar zelforganiserend werken. Het vergde een fikse cultuuromslag. Voormalig gemeentesecretaris Cremers geeft tien tips om tot een zelforganiserende organisatie te komen.

De afgelopen jaren stapten veel organisaties, met name in de zorg, over op zelfsturende teams. We merkten het aan onze cursisten. Teamleiders/managers lieten zich op grote schaal omscholen tot teamcoach om aan de transitie naar zelforganisatie handen en voeten te geven. Hoe gaat het nu met de teamcoaches die een aantal jaren verder zijn? Krijgen de zelfsturende teams wat ze nodig hebben? Werkt coachen inderdaad beter dan leidinggeven? Zijn zelfsturende teams toekomstbestendig?

Ook in een zelfsturend team is er altijd behoefte aan iemand die de zachte kant van samenwerking in goede banen leidt. Voortdurende aandacht voor groepsdynamica is daarom onmisbaar voor succes.

Zelfsturende teams hebben duidelijke voordelen. De betrokkenheid van werknemers wordt verhoogd, het ziekteverzuim daalt en er is minder verwarring door de eliminatie van communicatieniveaus. Maar het werkt alleen als de organisatie er klaar voor is.

In een persbericht van Sioo (Interuniversitair Centrum voor Organisatie- en Veranderkunde) wordt gesteld dat nieuwe organisatiemodellen 'als paddenstoelen uit de grond schieten'. Wat deze modellen gemeen hebben is, dat de werknemers meer autonomie krijgen. Men wordt manager van zijn eigen werk, al dan niet in (zelfsturende) teams.

De invoering van zelfsturing heeft natuurlijk nogal wat voeten in de aarde. Maar wat zijn nu de aandachtspunten voor de HR-afdeling bij het invoeren van zelfsturing?