Het jaarlijkse onderzoek van de Volkskrant onder 112 beursgenoteerde bedrijven laat zien dat die topinkomens in 2021 met gemiddeld 32% zijn gestegen. Dat inkomen bestaat uit drie componenten: het basissalaris, bonussen en aandelen. Vorig jaar steeg de eerstgenoemde component, het basissalaris, gemiddeld met bijna 10%. De cao-lonen stegen in dezelfde periode met gemiddeld 2,2%. Verschil moet er zijn – blijkbaar.  

De verschillen tussen de topverdieners onderling zijn nog groter. Extreem in het kwadraat is het inkomen van de grootste veelverdiener: Lucian Grainge van Universal Group met 274 miljoen euro: meer dan een kwart miljard! Dat is meer dan tien keer zoveel als de nummer twee op de lijst, Glenn Fogel van Booking, die het met 25 miljoen moet doen.  

Dan loopt het snel terug. Nummer 10 op de lijst, Ben van Beurden van Shell, heeft maar een schamele 7,4 miljoen verdiend. Het gemiddelde van de 112 bedrijven lag op 2,8 miljoen (waarbij het inkomen van Grainge buiten de berekening is gelaten).  

In de top 10 staat slechts één vrouw: Nancy McKinstry van Wolters Kluwer, met 15,7 miljoen. Niet zo gek, want vrouwen kunnen nu eenmaal niet meedoen met een wedstrijdje ver-plassen. Zij is de uitzondering die de regel bevestigt, dat ceo’s kennelijk mannen moeten zijn. McKinstrey heeft de lijst overigens jarenlang aangevoerd, maar moet intussen vier mannen voor zich dulden. Ik heb met haar te doen.  

Bij dergelijke bedragen vraag ik mij toch altijd af: wat moet je in godsnaam met zoveel geld? Waar laat je het? Een nog groter huis, met nog meer kamers waar je nooit komt? Een nog groter jacht, waar je geen tijd voor hebt om op te varen? Je kinderen nog meer verwennen (en bederven)? Weer een nieuwe vrouw, met nog hogere alimentatielasten voor de vorige?  

Ook vraag ik mij af of deze mensen geen schaamtegevoel hebben. Neem Frans van Houten van Philips. Hij kreeg, ondanks de barslechte resultaten als gevolg van de problemen met apneu-apparaten, over 2021 een bonus van 1,8 miljoen. De aandeelhouders van Philips zagen de waarde van hun aandelen kelderen en stemden massaal tegen de bonustoekenning, maar de Raad van Commissarissen hield voet bij stuk. Sterker nog, de spelregels waren hiervoor tussentijds aangepast. En Van Houten peinsde er niet over om af te zien van de bonus. 

En wat doet het met de werknemers? Wat is hun bereidheid om zich in te zetten, als de top zich verrijkt en zij worden afgescheept met een salarisverhoging die zo mager is dat hun reële inkomen zelfs kleiner wordt? In deze tijd van torenhoge inflatie is dat helaas een zeer realistisch scenario. 

Hoezeer de winst- en inkomensverdeling de interne arbeidsverhoudingen kunnen verzieken is ook te zien op het niveau vlak onder de top. Zo kwam via het Financieel Dagblad naar buiten dat bij het gerenommeerde advocatenkantoor De Brauw de spanningen tussen de partners hoog oplopen over deze kwestie. Het huidige verdelingsmodel is gebaseerd op anciënniteit, terwijl het niet de oudste partners zijn die het meeste geld binnenbrengen, maar de veelal jongere advocaten die opereren op de markt van fusie en overname. Het heeft volgens het FD geleid tot een – al dan niet afgedwongen – vertrek van een aantal partners.  

En maar plassen, ook als het niet gesneeuwd heeft.