Deze wetswijziging bevat meer dan 20 maatregelen die de huidige Participatiewet moeten verbeteren en vereenvoudigen. Het doel van de wetswijziging is dat meer mensen vanuit de Participatiewet sneller aan het werk kunnen. Als dat (nog) niet lukt, moeten ze op de een of andere manier toch actief kunnen deelnemen aan de samenleving.
Meer zekerheid bij bijverdienen
Een belangrijke wijziging is dat de nieuwe wet het aantrekkelijker maakt om (deels) te werken naast een bijstandsuitkering. Zo worden de regels rond bijverdienen gelijkgetrokken, ongeacht de gemeente.
Ook komt er een zogenoemd bufferbudget, bedoeld om financiële schommelingen bij onregelmatige inkomsten op te vangen. Dit biedt mensen meer zekerheid wanneer ze weer (deels) aan de slag gaan. Daarnaast versimpelt de nieuwe wet de aanvraag voor een bijstandsuitkering.
Ondersteuning taaleis
Wie een bijstandsuitkering aanvraagt, moet voldoen aan een taaleis. Om werk te kunnen krijgen, behouden en goed uit te voeren, is het immers belangrijk dat iemand de Nederlandse taal voldoende beheerst.
Voor deze taaleis biedt de nieuwe wet extra ondersteuning. Zo krijgen gemeenten vanaf 2027 meer geld om taalonderwijs aan te bieden. De focus ligt daarbij op de instroom van nieuwe bijstandsgerechtigden voor wie taal een concrete belemmering vormt bij het vinden van werk.
Stapsgewijze invoering
De maatregelen worden gefaseerd ingevoerd. Gemeenten krijgen de ruimte om zich per onderdeel voor te bereiden, samen met onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De verwachting is dat de eerste maatregelen op 1 januari 2026 in werking kunnen treden, afhankelijk de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer.
Waarom dit relevant is voor HR
De nieuwe wet Participatiewet in balans lijkt op het eerste gezicht vooral relevant voor gemeenten, maar ook voor HR-professionals biedt deze wetswijziging duidelijke kansen én aandachtspunten. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste punten:
Meer instroommogelijkheden
Eén van de belangrijkste doelen van de nieuwe Participatiewet is om mensen sneller uit de bijstand aan het werk te krijgen. Dat betekent concreet: meer kandidaten op de arbeidsmarkt die (deels) kunnen en willen werken.
Voor functies met moeilijk vervulbare vacatures of tijdelijke opdrachten - denk aan inwerktrajecten, jobcarving of praktijkleren - ontstaan nieuwe kansen. Zoek daarom de samenwerking met gemeenten op. Kijk samen naar regelingen en ondersteuning voor deze doelgroep.
Snellere begeleiding naar werk
Omdat het aanvragen van bijstand met de nieuwe wet eenvoudiger wordt, kan de begeleiding naar werk ook sneller van start gaan.
Werk je als HR-professional met mensen in participatiebanen, op werkervaringsplaatsen of via sociale werkbedrijven? Dan is het zinvol om opnieuw in gesprek te gaan met je gemeentelijke contactpersonen. Welke processen kunnen dankzij de wetswijziging straks bijvoorbeeld sneller verlopen?
Inclusie en werkgelegenheid
Voor HR is het belangrijk om kennis te hebben van deze wetswijziging en de mogelijkheden die deze biedt. Door die kennis in de praktijk te brengen, kun je als HR gericht bijdragen aan inclusie en werkgelegenheid binnen je organisatie.
Zo bereid je je voor op de wetswijziging
De nieuwe Participatiewet gaat naar verwachting vanaf 2026 stapsgewijs in. Dat lijkt misschien ver weg, maar als organisatie is het verstandig om nu al na te denken over samenwerking met gemeenten en het benutten van werkpotentieel onder bijstandsgerechtigden. Zo draag je proactief bij aan een arbeidsmarkt waarin iedereen meetelt.
