Naar aanleiding van een recente uitspraak van de Hoge Raad past Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het huidige wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Wet VBAR) aan, zodat ondernemerschap even zwaar weegt als andere factoren bij de beoordeling van een werkrelatie.
Het onderscheid tussen een werknemer en een zelfstandige blijft nog steeds relevant. In de zaak Uber/FNV heeft de Hoge Raad geoordeeld dat extern ondernemerschap een volwaardig criterium is bij de beoordeling van schijnzelfstandigheid.
Van doorslaggevend belang daarbij is dan dat diegene zich naar buiten toe als ondernemer gedraagt. Denk bijvoorbeeld aan het aantonen van werkzaamheden voor meerdere opdrachtgevers en het doen van eigen acquisitie.
Dit oordeel van de hoogste rechter staat haaks op de inhoud van de Wet VBAR. In de nieuwe wet komt extern ondernemerschap pas aan bod als de overige criteria niet doorslaggevend zijn bij de beoordeling van de werkrelatie.
Van Hijum benadrukt: "Veel zzp’ers leveren een waardevolle bijdrage aan onze economie. Het is belangrijk dat we duidelijk maken: als je daadwerkelijk als ondernemer werkt, moet die ruimte er zijn. Maar als je wordt aangestuurd en geen ondernemersrisico draagt, ben je een werknemer en heb je recht op de bescherming die daarbij hoort."
De verwachting is dat het kabinet vóór de zomer een aangepaste versie van het wetsvoorstel indient bij de Tweede Kamer.
Rechtsvermoeden blijft van kracht
Het wetsvoorstel introduceert ook een rechtsvermoeden van werknemerschap voor werkenden die een uurtarief van minder dan 33 euro hebben. Als een werkende op basis van het uurtarief stelt een werknemer te zijn, is het aan de opdrachtgever om te bewijzen dat dit niet het geval is. Dit onderdeel van het voorstel blijft ongewijzigd.
Aandachtspunten voor HR
- Extern ondernemerschap is een volwaardig gezichtspunt dat je moet meewegen bij de beoordeling van een werkrelatie. Dit betekent dat je bij de toets ook rekening moet houden met het ondernemerschap van een werkende buiten de werkrelatie om. Het gedrag van een werkende als ondernemer of het ontbreken daarvan kan tenslotte van doorslaggevend belang zijn als de overige Deliveroo-gezichtspunten niet de doorslag geven.
- De Webmodule beoordeling arbeidsrelaties is op dit moment niet volledig, omdat het gezichtspunt 'extern ondernemerschap' ontbreekt in de tool.
- Het huidige wetsvoorstel Wet VBAR is geen wettelijke vastlegging van de vaste rechtspraak rond schijnzelfstandigheid.
- Mogelijk moet je de arbeidsrelatie van een werkende opnieuw beoordelen, als je tijdens een eerdere beoordeling geen rekening hebt gehouden met het gezichtspunt 'extern ondernemerschap'. In de concrete situatie moet daar dan wel duidelijk sprake van zijn.
Als HR doe je er verstandig aan om nieuwe ontwikkelingen in de gaten te houden en je beleid hierop aan te passen.
