Het leek zo’n goed idee, eind 2011. De directie van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis in Spijkenisse streefde naar groei. Meer bedden, meer inkomsten. En om die groei te realiseren kwam de directeur met een gewaagd plan: een dikkere flexibele schil, meer personeel dat niet in loondienst werkt. Nogmaals, het leek een goed idee, en iedereen ging akkoord. Ook de HR-directeur.

Maar al snel ging het mis. “De personeelskosten namen inderdaad sterk toe”, zegt Dennis Vink, hoogleraar Financiën en Investeringen aan de Nyenrode Business Universiteit en een van de docenten tijdens de Leergang HR-leiderschap van de PW. Academy. “Maar van groei was geen sprake. Het personeel werd onrustig; die mensen stuurden zelfs een alarmmemo aan de directeur. Maar die nam niet eens de moeite om dat te delen met de raad van toezicht, zo overtuigd was hij van zijn eigen gelijk. En die raad van toezicht stelde nog steeds geen kritische vragen, evenmin als de HR-directeur.”

HR-leiderschap

Het is een case die terugkomt in Vinks college tijdens de Leergang HR-leiderschap. Want als HR die term – leiderschap – wil waarmaken, moeten ze daar volgens Vink beschikken over kennis van de cijfers. “Natuurlijk, veel HR-functionarissen zijn alfa's. En veel van hen vinden cijfers bedreigend. Ze houden zich liever bezig met het reilen en zeilen van de organisatie, en dan speciaal van het personeel. Ze starten bijvoorbeeld een medewerkerstevredenheidonderzoek, of verdiepen zich in talentmanagement. Met andere woorden: ze kijken te beperkt naar hun eigen verantwoordelijkheid.”

Volgens Vink is zo'n houding anno 2020 niet verstandig. “De tegenwoordige markt dwingt HR om meer en meer op te treden als business partners. Je moet met de financiële mensen kunnen praten in hun eigen taal, en daarvoor is het noodzakelijk dat je ten minste een jaarrekening kunt lezen. Alleen dan kun de kritische vragen stellen als een bestuurder besluiten neemt die hij niet onderbouwt.”

Strategie

Financiële kennis geeft HR er ook meer houvast bij gesprekken over de strategie. “Je ziet nu dat allerlei organisaties zich storten in vage financiële avonturen”, zegt Vink. “Scholengemeenschappen bijvoorbeeld die handelen op de beurs. Of woningbouwcorporaties die geld investeren in financiële derivaten, gemeenten die aandeelhouder zijn bij projectontwikkelaars en stichtingen die aandelen hebben gekocht in BV's. Ik denk dan: schoenmaker houd je bij je leest. Een school heeft verstand van didactiek en niet van financiële producten. Als je daar een zakcentje wilt bijverdienen, zorg dan voor een kantine met lekkere broodjes. Ik denk dat HR bij uitstek de afdeling is om die boodschap over te brengen.”

>>> Tip: De HR-Leergang Leiderschap van de PW. Academy en de Nyenrode Business Universiteit

Vink kan HR op dat gebied bijspijkeren – in veel minder tijd dan je zou denken. “Finance is hartstikke gemakkelijk. Het is te vergelijken met een huishoudboekje thuis. Als jij een te dure auto koopt, word je teruggefloten door je partner, en zo zou het ook moeten werken in een organisatie. Je hoeft heus geen financieel analist te zijn om een goed gesprek met de directie te kunnen voeren. Als jij twee dagen colleges volgt, sta je sterk in je schoenen. En de basis leer ik je al in 3:00 uur.”

Failliet

Voor het Ruwaard van Putten Ziekenhuis is het te laat. Dat ging in 2013 failliet, en volgens Vink was dat in de eerste plaats de fout van het management. “Natuurlijk, ook cijfers zijn subjectief, en veel mensen zullen het glas altijd halfvol zien. Maar in dit geval was er sprake van strategisch en financieel wanbeleid. Echter, ook HR gaat niet helemaal vrijuit. Let wel, juist in dat Ruwaard van Putten Ziekenhuis hadden ze de vinger aan de pols kunnen houden, want juist HR zit bovenop het proces. HR-functionarissen hebben ze een beeld van de kosten van het personeel en wat dat personeel precies opbrengt. Of althans, dat zouden ze moeten hebben.”

Wil jij ook meer grip krijgen op de cijfers? Dennis Vink vertelt er meer over tijdens de Leergang HR-leiderschap