“De risico’s lopen namelijk enorm op bij de medewerkers die nog wel aan het werk zijn", zegt Daniël Rijnbeek, consultant bij VLC & Partners. Het verzuim bij Nederlandse bedrijven neemt volgens hem hand over hand toe. Rijnbeek somt de meest recente cijfers op: “Bij bedrijven met tussen de 10 en 100 medewerkers is het verzuimpercentage inmiddels al opgelopen tot 5 procent. Bij grotere bedrijven zit het al boven de 6 procent. Per sector zijn er verschillen: in de zorg wordt zelfs rond de 8 procent van alle arbeidsuren verzuimd. Dat zijn enorme percentages, waarbij we ook ondernemers spreken die al richting de 20 procent gaan.”
Voorportaal voor arbeidsongeschiktheid
Kortom: er is echt wat aan de hand. “Aandacht voor duurzame inzetbaarheid is echt belangrijk, want verzuim is het voorportaal voor arbeidsongeschiktheid”, geeft Rijnbeek aan. “Het staat dus buiten kijf dat het arbeidsongeschiktheidsrisico met deze verzuimcijfers sterk aan het toenemen is.” Het gevolg is dat de premies voor verzuim- en WIA-verzekeringen omhooggaan. “Bedrijven willen nu graag zo’n verzekering sluiten, maar schrikken van de exorbitante premies.”
Iemand die zich spontaan meldt en aangeeft op dit moment geen werk te hebben, verdient misschien wel wat meer onderzoek”
Blijf kritisch in je aannamebeleid
Hogere loonkosten en grotere risico’s zijn nog een factor die maakt dat werkgevers nu meer dan ooit beseffen dat je aan de voorkant moet investeren om te voorkomen dat medewerkers ziek worden. Het hoge verzuim leidt daarnaast tot een hogere werkdruk en het snel aannemen van personeel. Maar die vorm van investeren aan de voorkant kon weleens een recept zijn voor verdere problemen, vindt Rijnbeek. “Er is geen tijd voor onboarding, dus die medewerkers voelen zich niet welkom en weten niet precies wat ze moeten doen, en bovendien neem je mensen aan die niet allemaal geschikt zijn voor het werk, omdat je uit nood niet goed genoeg selecteert. Naast het verzuim wordt dan het verloop ook nog eens heel hoog.”
Het hoge verzuim leidt daarnaast tot een hogere werkdruk en het snel aannemen van personeel. Een recept voor verdere problemen?”
Blijf dus wel kritisch op wie je aanneemt, zegt Rijnbeek. “Iemand die zich spontaan meldt en aangeeft op dit moment geen werk te hebben, verdient misschien wel wat meer onderzoek. Soms gaan mensen solliciteren met de verkeerde motivatie, bijvoorbeeld omdat ze ergens weg moeten.”
Inzicht in de pijnpunten
Tijd- en personeelsgebrek maken dat veel werkgevers niet voldoende zicht hebben op waar nu precies de schoen wringt in hun organisatie. VLC & Partners heeft daarom op basis van big data de DI-scan ontwikkeld: een tool die voor de werkgever snel inzichtelijk kan maken waar je het beste in kunt investeren op het gebied van duurzame inzetbaarheid. “Door invoer van enkele gegevens krijg je in beeld wat de kosten zijn van verzuim en verloop en wat iemand die bijvoorbeeld verzuimt wegens psychische klachten betekent aan productiviteitsverlies en risico op arbeidsongeschiktheid”, legt Rijnbeek uit.
“Zulke facetten maken we inzichtelijk op landelijk niveau, per sector en ook op organisatieniveau. Dus je kunt benchmarken hoe jij het doet ten opzichte van bedrijven in dezelfde branche. Let wel: het is een snelle scan, dus de cijfers zijn niet honderd procent zuiver, maar het geeft wel direct inzicht. Bijvoorbeeld dat er bij jouw bedrijf een grote groep mensen is die denkt hun pensioenleeftijd in dit werk niet te gaan halen. Zij denken veel eerder te moeten stoppen met werken dan de AOW-gerechtigde leeftijd. Die mismatch is soms wel vijf jaar: moet je daar dan niet iets mee als werkgever, ook met het oog op de krappe arbeidsmarkt?”
Snel een handvat om tot actie over te gaan
De DI-scan werkt met basisinformatie die je zo uit de salarisadministratie haalt: “Geslacht, leeftijd en salaris leveren gecombineerd met de sector waarin het bedrijf actief is al veel informatie op. Onze tool is vooral geschikt om snel en eenvoudig een goed handvat te hebben. Het rapport dat eruit rolt, is een praatstuk aan de hand waarvan we kunnen nagaan waar je geld voor duurzame inzetbaarheid het beste kunt inzetten. Dat is beter dan dat je zomaar investeert in zoiets als een gezondheidsplatform zonder dat je weet waar in jouw organisatie de meeste behoefte aan is. Misschien is het risico op burn-outs in jouw bedrijf wel bovengemiddeld hoog. Dan kun je beter inzetten op preventie daarvan.”
Ook roze verzuim in beeld
De scan maakt inzichtelijk waar de pijn zit: bij psychische of fysieke klachten, bij ouderen of jongeren. Dat kun je naast de arbo-rapportage houden. “Daar staat heel vaak vermeld: overige klachten. Daar kun je niks mee als werkgever. Wij brengen dat specifieker in beeld, samen met het zogeheten roze verzuim, zodat je ook een beter idee krijgt welke mensen tegen een burn-out aanzitten. Dat kan aanleiding zijn om daar beleid op te maken.”
Want net als verzuim het voorportaal is van arbeidsongeschiktheid, is roze verzuim het voorportaal van het ‘echte’ verzuim: medewerkers die wel aan het werk zijn, maar eigenlijk minder productief zijn. “Ze zijn mentaal niet aanwezig. En bovendien zit het risico op de lange termijn altijd in de populatie die nu wél aan het werk is. Je moet dus ook aandacht geven aan de gezonde mensen.”
Algemene data, maar specifieke uitkomsten
VLC koppelt bedrijfsspecifieke gegevens aan bronnen als TNO-data, het CBS, het UWV en het Nibud. “Zo kunnen wij een kloppende analyse maken die in grote lijnen aangeeft waar je de meeste winst kunt boeken.” Rijnbeek geeft als voorbeeld een werkgever met een werknemersbestand van gemiddeld 52 jaar, die erachter kwam dat vrij veel van zijn medewerkers mantelzorger waren. “Van die groep gaf 40 procent aan binnen nu en vijf jaar niet meer in staat te zijn hun huidige werkzaamheden uit te voeren. Dan moet je een leercyclus gaan opzetten, want deze mensen hebben nog 15 jaar te gaan.”
Roze verzuim is het voorportaal van het ‘echte’ verzuim: medewerkers die wel aan het werk zijn, maar eigenlijk minder productief zijn”
De DI-scan werkt met algemene informatie. Levert dat niet ook voor elke werkgever dezelfde algemene uitkomsten op? “Nee, het mooie is dat we bij elke werkgever weer iets anders zien”, stelt Rijnbeek gerust. “De uitkomsten zijn dus echt bruikbaar voor jou als werkgever, afhankelijk van de sector en de samenstelling van je werknemersbestand. Zo kun je snel aan de slag om serieus beleid te maken op duurzame inzetbaarheid.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met VLC & Partners
