Elke boodschap is in meer of mindere mate geframed, want neutrale woorden en beelden bestaan niet. Zodra je gaat communiceren, ga je framen. Doe je dat bewust en sluit je aan bij de (onbewuste) opvattingen van de ontvanger, dan wordt je inhoudelijke boodschap ineens een stuk overtuigender.

Word meesterframer

Het lijkt een goed idee: voordat we beginnen met een lesje framing eerst maar eens de grootste misverstanden uit de weg helpen. Maar daar denkt framingspecialist Sarah Gagestein anders over. Tijdens de Masterclass HR Businesspartner geeft ze een college ‘Framing: slimmer onbewust beïnvloeden met je taal'. Ze schreef samen met Jolijn Mes een boek met dezelfde titel. “Hoe vaker je iets herhaalt, hoe dieper het inslijt bij het ontvangende brein. Dus als ik nu drie misverstanden ga noemen, ga ik die onbedoeld nog een beetje verder versterken”, legt Gagestein uit. “Dus ik geef liever antwoord op een andere vraag: de drie dingen die framing wel is.”

Wat is framing?

1. “Framing hoort nu eenmaal bij taal. Elke woord is beladen met bepaalde associaties. Onbeladen taal bestaat niet.”
2. “Iedereen framet – en dan ga ik toch maar een misverstand noemen: veel mensen associëren het met politiek. Maar iedereen die iets te vertellen heeft, kiest een bepaald frame. En daarmee selecteer je voor op de interpretatie die mensen zullen hebben.”
3. “Het is leuk om met framing bezig te zijn. Want als je anders gaat luisteren, tussen de regels door, dan merk je dat mensen ook heel veel informatie lekken als het ware. Dan kom je erachter wat mensen denken zonder dat ze dat precies zeggen. Daarmee kan je ook een beter gesprek voeren.”

Drie tips voor het opzetten van een frame

Wil je je een boodschap goed laten landen, dan moet je hem goed framen! Hoe je je boodschap goed framet, legt Sarah Gagestein in deze video uit:

Tekst loopt door onder de video.

Slechtnieuwsgesprekken voeren

Een van de moeilijkste gesprekken om te voeren zijn slechtnieuwsgesprekken. Kan framing hier nog bij helpen? “Dat wordt nooit leuk, vrees ik”, zegt Gagestein. “Zo’n boodschap komt zelden goed aan. Als je mensen later vraagt ‘Wat heb je gehoord?’, dan maken ze er vaak toch iets anders van. Dat heeft ook te maken met ons brein dat zich in allerlei bochten wringt om de eigen ideeën intact te houden. Bij echt slecht nieuws, is er geen enkel frame dat ervoor zorgt dat mensen juichend naar buiten gaan.”

Wat wel helpt bij slechtnieuwsgesprekken is heel duidelijk zijn. “Maak zowel mondeling als schriftelijk duidelijk waar het precies om draait. Geef het ontvangende brein geen kans om er iets van te maken wat je nooit bedoeld hebt. Je ziet vaak dat mensen heel erg boos worden, omdat ze je niet geloven, omdat het te confronterend is, of omdat ze denken dat er iets anders achter zit. Het is goed om één heel heldere boodschap consistent te formuleren en het daarbij te laten.”

Een ontslag claimen en framen

En wat misschien nog belangrijker is, zegt Gagestein, is hoe je een ontslag framet naar de rest van de collega’s? “Ik merk dat dat vaak niet proactief wordt opgepakt en de ontslagen medewerker als eerste de kans krijgt om zijn versie van het verhaal te vertellen. En dat is meestal een versie waar jij als organisatie niet achter staat. Je kunt dus altijd beter eerst zelf vertellen waarom iemand ontslagen wordt.

“Dat hoeft niet per se exact hetzelfde verhaal te zijn als de medewerker zelf gaat vertellen. Je hoeft ook niet de vuile was buiten te hangen, maar moet wel duidelijk aangeven wat er is gebeurd en waarom het een goede beslissing is. Als je pas later, reactief reageert, dan zijn er al clubjes gevormd. Daardoor kan wantrouwen ontstaan en wordt jouw versie misschien niet meer geloofd, omdat de versie van de medewerker waarschijnlijk een stuk dramatischer en persoonlijker is en daardoor beter beklijft.”