Arbeidsduur aanpassen? De aandachtspunten

Soms wil je als werkgever de arbeidsduur van werknemers wijzigen tijdens drukte of juist bij te weinig werk. Dat kan echter niet zomaar als je andere afspraken over de arbeidsduur hebt gemaakt met werknemers. Waar moet je op letten?

Als je de wekelijkse arbeidsduur van een werknemer wilt aanpassen, dan is het natuurlijk het beste om in goed overleg met de werknemer tot zo’n aanpassing te komen. Doe je een redelijk voorstel dan mag je van de werknemer als ‘goed werknemer’ verwachten dat deze akkoord gaat. Het is wel verstandig om, eventueel met een juridisch adviseur, te bekijken wat een redelijk voorstel is. Op basis van jullie afspraken kunnen jij en de werknemer vervolgens de arbeidsovereenkomst wijzigen. Hierbij moet sprake zijn van een redelijke overgangsperiode voor een langere of juist kortere arbeidsduur.

Eenzijdig wijzigingsbeding

Komen jullie er niet uit dan kan een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst uitkomst bieden. Staat dit in de arbeidsovereenkomst dan kun je op basis daarvan de arbeidsduur aanpassen. Hiervoor moet wel sprake zijn van een zwaarwegend bedrijfsbelang dat bovendien zwaarder weegt dan het belang van de werknemer. Het moet dan echt gaan om serieuze omstandigheden, zoals bijvoorbeeld een dreigend faillissement.

Zwaarwegende omstandigheden

Een wijzigingsbeding geeft je geen vrij spel als het gaat om arbeidsvoorwaarden. Toch kan zo’n beding zinvol zijn. Je hoeft dan in zwaarwegende omstandigheden niet met iedere werknemer apart te onderhandelen als je de arbeidsduur (of andere arbeidsvoorwaarden) van alle medewerkers tegelijk wilt veranderen.

Rekening houden met cao

Mocht er een cao voor je branche of bedrijf van toepassing zijn dan gelden de afspraken die daarin staan over de arbeidsduur. Hetzelfde is het geval voor een artikel in het personeelshandboek of -reglement over het wijzigen van de arbeidsduur. Let erop dat afspraken die je maakt met de werknemer daar niet mee conflicteren.

Tijdelijke afspraken

Het is ook mogelijk om tijdelijke afspraken te maken met de werknemer over uitbreiding van zijn arbeidsduur. Dat kan bijvoorbeeld in een periode waarin heel veel drukte op je organisatie af komt. Je kunt dan ook met de werknemer afspreken dat deze in de periode erna juist een tijd minder gaat werken. Leg de afspraken wel altijd schriftelijk en op een heldere wijze vast.

Overwerk

Zolang het redelijk en incidenteel is, mag je werknemers wel tot overwerk verplichten. Het kan zijn dat de cao, personeelsreglement of het arbeidscontract afspraken bevat over toeslagen die je betaalt voor overwerk. Daarnaast is het voor hoger betaalde functies vaak zo dat overwerk erbij hoort en dat het al in het salaris is verwerkt. Voor overwerk kan ook een tijd-voor-tijdregeling gelden. Dan compenseer je overgewerkte tijd met vrije tijd. Op basis van de Wet minimumloon en vakantiebijslag (WML) geldt dan wel dat iemands gemiddelde uurloon in een loonperiode (week of maand) nooit onder het wettelijk minimumuurloon mag komen.

Lees ook: Tijd-voor-tijdregeling: let op het minimumloon

Structureel overwerken

Wordt overwerk structureel, dan kan een werknemer recht krijgen op aanpassing van de arbeidsduur in zijn arbeidsovereenkomst. Meestal geven de overeenkomst, het personeelsreglement of de cao aan welke regels hiervoor gelden.

Wet flexibel werken

Ook de werknemer kan jou vragen of hij langer of korter kan gaan werken. Hij kan hiertoe een verzoek bij je doen op basis van de Wet flexibel werken (Wfw).

Werkdruk

Merk je dat de werkbelasting te zwaar wordt voor een werknemer dan is het belangrijk om met hem of haar of een andere functie te bespreken of te kijken of hij (of zij) minder kan gaan werken. Zowel jij als de werknemer hebben er weinig aan als deze langdurig ziek wordt door zijn werkbelasting. Bespreek de werkdruk ook tijdens de functioneringsgesprekken en kijk naar mogelijke oplossingen.

Financiële gevolgen

Het is een aanrader om aan de werknemer inzichtelijk te maken wat de financiële gevolgen zijn als hij meer of minder gaat werken. Zo kan hij een keuze voor meer of minder werken beter afwegen. WOMEN Inc., Nibud en Stichting Het Potentieel Pakken hebben de WerkUrenBerekenaar ontwikkeld. Dat is een online tool waarmee werknemers zelf kunnen uitrekenen wat meer werken oplevert of wat minder werken kost.

Meer weten over arbeidsvoorwaarden?
Download dan het e-book Wegwijs in Arbeidsvoorwaarden.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Centraal Beheer.

Werken aan vitaliteit? 'HR, neem de catering eens onder de loep'

Een lekker en gezond aanbod van eten en drinken staat hoog op de wensenlijst van medewerkers die bij een nieuwe werkgever aan de slag gaan. Traditionele cateraars spelen daar nog onvoldoende op in, vindt Maurits Tofohr, die daarom Join Program opzette. "Als je mensen wilt die vitaal en gezond blijven zodat ze langer kunnen doorwerken, moet je aanpassingen doen aan je catering."

Hoe ziet de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel eruit?

OCTAS, de onafhankelijke commissie toekomst arbeidsongeschiktheidsstelsel bracht begin dit jaar advies uit aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. Wat hield dit advies precies in en hoe staat het er nu voor met het toekomstige stelsel?