De Wet werk en zekerheid (Wwz) maakt het mogelijk om in een cao een ontslagcommissie in te stellen voor bedrijfseconomisch ontslag. Deze beoordeelt dan in plaats van het UWV het ontslagverzoek. Het moet wel een van de werkgever onafhankelijke en onpartijdige commissie zijn. De cao-bepalingen over de ontslagcommissie mogen voor vijf jaar algemeen bindend zijn.

Afwijken van afspiegelingsbeginsel

De hoofdreden voor het instellen van een cao-ontslagcommissie is dat zij kan afwijken van het afspiegelingsbeginsel. Dat beginsel bepaalt in welke volgorde u werknemers kunt ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen. Uitgangspunt is dat de leeftijdsopbouw binnen een functiegebied na de ontslagronde zoveel mogelijk gelijk blijft. Bij ontslag via een cao-ontslagcommissie hoeft u dit afspiegelingsbeginsel niet te volgen. Achtergrond is dat dit het UWV ontlast van ontslagaanvragen met afwijkende criteria voor de ontslagvolgorde.

Voorwaarden cao-ontslagcommissie

Voor het instellen van een cao-ontslagcommissie gelden wettelijke voorwaarden zoals voor de vakbonden waarmee een cao wordt afgesloten. Zij moeten bijvoorbeeld werknemers onder hun leden hebben die in de onderneming of bedrijfstak werken waarvoor de cao-ontslagcommissie geldt. Daarnaast bepaalt de Wwz dat de cao voor de ontslagcommissie regels moet stellen over hoor en wederhoor, een vertrouwelijke gegevensbehandeling, redelijke termijnen voor reacties van werkgever en werknemer en een redelijke beslistermijn. De Vereniging voor Arbeidsrecht heeft een cao ontslagcommissie code gepubliceerd die cao-partijen kunnen opnemen in hun cao.

Minimaal zes leden

De cao ontslagcommissie code geeft onder andere aan dat een cao-ontslagcommissie bestaat uit minimaal zes mensen. Het gaat verder om minimaal twee werkgeversvertegenwoordigers, minimaal twee werknemersvertegenwoordigers en minimaal twee onafhankelijke leden (die fungeren als voorzitter en vicevoorzitter(s)). Normaal behandelen drie leden (eentje per ‘geleding’) een ontslagverzoek van de werkgever. De werkgever die het ontslagverzoek indient, betaalt de kosten van de commissie, behalve als de cao anders aangeeft. De eisen voor een verzoek- en verweerschrift en de bijbehorende termijnen komen overeen met de regels voor een UWV-ontslagverzoek. De cao-ontslagcommissie beslist bij meerderheid over een ontslagverzoek.

Bindend oordeel

Het oordeel van de cao-ontslagcommissie is bindend voor alle onder de cao vallende werknemers. Geeft de cao-ontslagcommissie geen toestemming voor bedrijfseconomisch ontslag, dan gelden dezelfde regels als wanneer het UWV niet akkoord gaat met ontslag. U kunt dan om ontbinding van de arbeidsovereenkomst vragen bij de kantonrechter.

Collectief ontslag

U moet collectief ontslag altijd vooraf melden aan de cao-ontslagcommissie en de vakbonden. Bovendien moet u de vakbonden en de ondernemingsraad (als uw organisatie die heeft) raadplegen. Van collectief ontslag is sprake als u twintig of meer werknemers (inclusief ‘payrollers’) binnen een periode van drie maanden wilt ontslaan. Zij moeten bovendien werken binnen één werkgebied. Komt u de meldingsplicht niet na, dan kan een ontslag worden teruggedraaid.

Reorganisatieplan

Zorg dat u een duidelijk reorganisatieplan heeft, voordat u naar de cao-ontslagcommissie stapt voor een ontslagaanvraag. Hiermee onderbouwt u de aanvraag en kunt u de commissie overtuigen van de noodzaak van een (collectief) ontslag.

Lees alles over bedrijfseconomisch ontslag en de andere ontslaggronden in het dossier Einde arbeidsovereenkomst

Nog veel meer lezen over loonkostenvoordelen? Download dan het e-book Wegwijs in Arbeidsvoorwaarden