Bedrijven met bevlogen medewerkers, die heel veerkrachtig zijn, hebben 10% meer klantloyaliteit, 20% meer winst en 40% minder ziekteverzuim, zo becijferde adviesbureau Gallup. Alle reden dus om aandacht te besteden aan de mentale veerkracht van medewerkers.
Wat is mentale veerkracht?
Mentale veerkracht wordt omschreven als het vermogen om de mentale gezondheid te behouden of te herwinnen, in het bijzonder in moeilijke omstandigheden. Dit ligt dicht bij de omschrijving van ‘positieve gezondheid’ van de arts-onderzoeker Machteld Huber. Zij constateert dat gezondheid veel meer is dan afwezigheid van ziekte en kwam met een nieuwe definitie: ‘het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’.
Zelfregie en leiderschapsstijl heel belangrijk
In de werksituatie heeft mentale veerkracht te maken met de interactie tussen de medewerker en de werkomgeving, zo stelt Hanneke Teeuwen van zorgverzekeraar VGZ. “Als een medewerker ‘in zijn kracht staat’ en optimaal functioneert, wordt wel gesproken van ‘flow’. Dit begrip heeft meer bekendheid en duiding gekregen door de positieve psychologie. Flow ontstaat, aldus psycholoog Csikszentmihalyi als onze gevoelens, intenties en gedachten op één lijn zitten.”
Bij de interactie tussen werknemer en werkomgeving gaat het in de eerste plaats om zelfregie. Bij positieve gezondheid is dit meetbaar gemaakt met een scoringsinstrument. Deze gaat over alle 6 dimensies:
- Hoe het lichamelijk met je gaat
- Hoe het mentaal met je gaat
- Of je je leven zinvol vindt
- Of je een prettig leven hebt
- Of je meedoet in de maatschappij
- Hoe je dagelijks leven eruit ziet
Dit scoringsinstrument (link) kan ook door medewerkers worden gedaan: https://positievegezondheidsmeting.nl. De deelnemer krijgt dan een persoonlijk rapport, per dimensie, met een eigen ‘spinnenweb’ positieve gezondheid. Ook kan de werknemer dan desgewenst diverse apps downloaden om verder aan de slag te gaan.
Behalve zelfregie speelt ook de leiderschapsstijl een rol. De stijl die het meest bijdraagt aan het vergroten van mentale veerkracht, is de ‘loslatende en autonomie gevende’ leidinggevende. Een werkgever kan medewerkers ondersteunen op verschillende dimensies van positieve gezondheid.
Medewerkers ondersteunen
Een werkgever kan medewerkers ondersteunen op verschillende dimensies van positieve gezondheid, bijvoorbeeld:
- Lichaamsfuncties: slapen, eten, bewegen.
- Mentaal welbevinden: omgaan met verandering, controle.
- Kwaliteit van leven: balans, je veilig voelen.
Hierbij hoort uiteraard ook de werk-privé balans en wat wel ‘digitale detox’ wordt genoemd, het regelmatig offline zijn en bijvoorbeeld ‘de smartphone van de zaak’ na werktijd uitzetten.
VGZ biedt hiervoor het Gezond Leven portaal, waar medewerkers informatie en toepassingen vinden over alle zes dimensies (‘thema’s’) van positieve gezondheid. Dit doet de zorgverzekeraar in samenwerking met een aantal partners: Stich¬ting Mirro, Trimbos Instituut, Voedingscentrum, Erasmus Universiteit Rotterdam, Sportpas en het Institute for Positive Health.
Extra aandacht voor specifieke groepen
Natuurlijk is elke medewerker anders. Toch zijn er verschillende groepen te onderscheiden, die extra aandacht verdienen op het gebied van mentale veerkracht, stelt Hanneke Teeuwen van VGZ. Zo vergroot je volgens haar de veerkracht van alle medewerkers:
- Medewerkers ‘in het spitsuur’ van het leven, met een jong gezin. Uit eigen onderzoek weten we: ‘begrip hiervoor scheelt al de helft van de stress’.
- Mensen die mantelzorg verlenen. Dat zijn er steeds meer! Soms verzorgen zij naast hun werk vele jaren lang een naaste. Dit kan fysiek en mentaal veel vragen. Voor deze groep zijn er diverse vormen van ondersteuning beschikbaar, ook via de zorgverzekering van VGZ.
- Chronisch zieken. Ook deze mensen zijn er steeds meer, door betere medische behandelingen, door de vergrijzing en het oplopen van de pensioenleeftijd. Soms heeft dat geen invloed op het werk, soms wel. Ook hierbij is begrip heel belangrijk.
- Mensen die psychisch kwetsbaar zijn, met bijvoorbeeld een fobie, autisme, een eetstoornis of neiging tot depressiviteit. Dit komt meer voor dan we misschien denken, omdat het niet direct zichtbaar is en er niet makkelijk over wordt gedeeld, zeker niet op het werk.
- Millennials. Misschien een rare groep in dit rijtje. Feit is echter dat bij deze leeftijds¬groep relatief veel burnout en depressiviteit voorkomt. Uit onderzoek van Metro blijkt dat 75% van hen wel eens bij een psycholoog of coach is geweest, of dat overweegt.
- Laag opgeleiden en/of mensen die minder talig zijn. Bij productiewerk maar ook in de dienstensector, bijvoorbeeld in de schoonmaak, komt dit veel voor. Communicatie en verbetering van de taalvaardigheid vragen dan een specifieke aanpak.
Beleid gericht op het vergroten van de mentale veerkracht van medewerkers is dus maatwerk. Iedereen is anders. Maar iedereen heeft ook passies en talenten. Het gaat erom die samen te ontdekken, daar op in te spelen, ruimte te geven voor ‘flow’ en zo de mentale veerkracht met vereende krachten te vergroten.
Dit artikel is gesponsord door VGZ. Download hier de whitepaper Mentale Veerkracht.
