Door Richard van der Kamp
In lijn met het wettelijke kader (de Wet verbetering poortwachter) is de aanpak van ziekteverzuim in Nederland traditioneel sterk gericht op verzuim dat zich al heeft voorgedaan. De verzuimmelding is het startpunt van de aanpak. Echter, re-integratie is een intensief traject, voor zowel werknemer als werkgever. Het besef groeit dat voorkomen van ziekteverzuim effectiever is dan genezen. Steeds meer HR-professionals verleggen hun aandacht naar vroegtijdig signaleren en preventie. Daar zijn goede redenen voor.
Langer doorwerken
De nieuwe Wet Toekomst Pensioenen voorziet in een stijging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar in 2024. Die leeftijd zal in 2040 naar verwachting op 69 zijn aangekomen. Bij een gemiddeld ouder personeelsbestand neemt het verzuimrisico toe. Tenzij je werk maakt van duurzame inzetbaarheid van mensen
Steeds minder werkenden tegenover niet-werkenden
In 1985 stonden er 20 niet-werkenden (zoals gepensioneerden) tegenover een groep van 100 werkenden. Die verhouding is inmiddels 38 versus 100 en zal in 2035 uitkomen op 50 tegenover 100. De druk op de werkenden wordt daardoor groter. Zij die kunnen werken, moeten dus ook werken.
Ziekteverzuim is voor 46% werkgerelateerd
We spreken van ziekteverzuim als iemand zich om medische redenen afmeldt voor werk, bijvoorbeeld vanwege een griepvirus of een gebroken been. Veel verzuim wordt echter veroorzaakt door mentale problemen. Daarvan is 46% werkgerelateerd. Investeren in de veerkracht van mensen loont.
In de context van de werkomgeving staat amplitie voor het versterken van het welbevinden van mensen en daarmee de veerkracht en het functioneren van medewerkers”
De nieuwe HR-hype: amplitie
De aandacht verleggen van het oplossen van problemen en alle negatieve emoties daaromheen naar het stimuleren van het welbevinden van medewerkers wordt meer en meer gemeengoed binnen HR. Deze trend wordt aangeduid met de term ‘amplitie’, afgeleid van het Latijnse woord amplio. Dat woord maakt nog steeds onderdeel uit van de Latijnse talen Spaans (ampliar = vergroten) en Italiaans (ampliare = uitbreiden). In de context van de werkomgeving staat amplitie voor het versterken van het welbevinden van mensen en daarmee de veerkracht en het functioneren van medewerkers.
Vitaliteitsmeter
Om de veerkracht te kunnen vergroten, is het belangrijk om te weten waar je staat. Om die reden ontwikkelde het RIVM, in samenwerking met TNO, al in 2013 de Nederlandse Vitaliteitsmeter. Dit is een bruikbaar instrument om de vitaliteit in een organisatie te meten en te volgen. Drie kerndimensies staan hierin centraal: energie, motivatie en veerkracht. Ze beïnvloeden elkaar: versterking van het ene deelgebied heeft een positief effect op de andere; vice versa geldt dat evenzeer.
70% open voor nieuwe baan
Verhoging van scores op één of meer deelgebieden gaat hand in hand met lagere verzuimcijfers. Het maakt medewerkers enthousiaster en creatiever en minder geneigd tot het omzien naar een andere werkomgeving. Een niet onbelangrijk gegeven in de huidige arbeidsmarkt: volgens recent onderzoek van Randstad (onder 35.000 werknemers wereldwijd) staat namelijk 70% van alle werknemers open voor een nieuwe baan.
Plan een-op-eengesprekken in de vorm van een wandeling buiten”
Energie, Motivatie en Veerkracht
Een vraag waar veel organisaties mee worstelen, is hoe ze concreet aan de slag kunnen gaan met de drie deelgebieden van vitaliteit. Ter inspiratie een drietal tips per deelgebied.
Energie
- Plan een-op-eengesprekken in de vorm van een wandeling buiten.
- Benoem één dag in de week tot trapdag; die dag is de lift niet in gebruik.
- Bied gezonde voeding aan, zoals noten en fruit.
Motivatie
- Spreek waardering uit richting medewerkers. Uit onderzoek blijkt dat een compliment van de direct leidinggevende als extra waardevol wordt ervaren.
- Sociale motivatie. Een collega helpen geeft een nog beter gevoel dan het eigen werk doen. Dit maakt twee mensen blij en het versterkt de teamgeest.
- Geef medewerkers periodiek een leuke ervaring cadeau die specifiek past bij hun individu. Dit hoeft niets met het werk te maken te hebben. Door zulke activiteiten met het team te delen, leren collega’s elkaar beter kennen.
Veerkracht
- Bied ruimte voor persoonlijke ontwikkeling, door opleidingen te stimuleren.
- Toon als leidinggevende kwetsbaarheid. Erken als iets niet is gelopen zoals gepland. Een cultuur waarin fouten gemaakt mogen worden, zorgt voor meer innovatie en succes.
- Stimuleer herstelmomenten, zoals een werkdag eerder naar huis of een weekje vakantie.
Rol leidinggevende
Op alle drie de deelgebieden heeft de direct leidinggevende het meest invloed. Een arbeidsconflict is een veel voorkomende oorzaak van verzuim en niet zelden speelt de direct leidinggevende daarin een voorname rol. Het is een gegeven: mensen verlaten niet hun baan maar hun manager. Wat kan de leidinggevende zoal doen om ervoor te zorgen dat medewerkers goed in hun vel zitten?
Coachende rol
De basis ligt in het besef dat de coachende rol minstens zo belangrijk is als zorgen dat het werk wordt gedaan. Onderdeel van die coaching is het creëren van een cultuur waar ruimte is voor eigen initiatief, persoonlijke ontwikkeling, humor en ontspanning. Zo is bijvoorbeeld vrijwilligerswerk onder werktijd in opkomst. Werknemers zetten zich daarbij voor een aantal arbeidsuren per week in voor een goed doel.
Een-op-eengesprekken
Coaching moet met name gericht zijn op het in de gaten houden van het individu. Door regelmatig een-op-eengesprekken te voeren over meer dan alleen het werk, kan de leidinggevende vroegtijdig signalen van een verstoorde balans opvangen. De manager moet mede waken over de gezonde balans tussen werk en privé. Dat levert de organisatie op lange termijn veel meer rendement op. Werknemers die goed in hun vel zitten, leveren vaak veel meer dan wat er van ze wordt gevraagd.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Visma Verzuim.Richard van der Kamp is Product Marketing Manager van Visma Verzuim
