Psychische aandoening meest gemelde beroepsziekte

Psychische aandoeningen zijn de meest gemelde beroepsziekten in 2019. Overspannenheid en burn-out worden veruit het meeste gemeld (76,1%), blijkt uit het rapport 'Beroepsziekten in Cijfers 2020'.

In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Wergelegenheid (SZW) stelden het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), Public and Occupational Health en Amsterdam UMC dit rapport samen. Het doel ervan is om een overzicht te geven en uiteindelijk beroepsziekte voorkomen. Veel ziektegevallen kunnen namelijk worden voorkomen door gezonde werkomstandigheden, stelt het NCvB. Bij aandoeningen als tenniselleboog, contacteczeem en burn-out is een daling tussen 3 tot 25 procent haalbaar.

Tijdelijk arbeidsongeschikt met lang verzuim

In totaal zijn er 3854 beroepsziekten gemeld in 2019 door 761 bedrijfsartsen. In de bouwnijverheid, industrie, energievoorziening, financiële dienstverlening en gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening komen beroepsziekten het vaakst voor. 86 procent is tijdelijk arbeidsongeschikt met vaak een lang verzuim. 5 procent blijft arbeidsongeschikt. Beroepsziekten komen even vaak voor bij mannen als bij vrouwen en nemen toe met de leeftijd. Een van de drie meldingen komt van medewerkers boven de 55 jaar.

Sinds maart 2020 kan COVID-19 ook als beroepsziekte worden gemeld en dat is tot augustus 2020 732 gedaan. Dat maakt dat 30 procent van de meldingen in die periode om COVID-19 gaat. Het betreffen vooral medewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen.

Lees ook: Hoe ZorgSaam werk maakt van inzetbaarheid tijdens én na coronacrisis

Cijfers per beroepsziekte

Na psychische aandoeningen volgen aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat; huidaandoeningen, neurologische aandoeningen, gehooraandoeningen, infectieziekten en luchtwegaandoeningen.

Psychische aandoeningen

In totaal zijn er 2222 psychische aandoeningen als beroepsziekte gemeld in 2019. 75 procent daarvan gaat over overspanning of burn-out. PTSS wordt 300 keer gemeld en komt voornamelijk voor bij de politie, gezondheidszorg (verstandelijk gehandicapten en psychiatrische patiënten), personenvervoer en defensie. Te veel werk, traumatische ervaringen, weinig sociale steun, procedurele onrechtvaardigheid en hoge emotionele taakeisen zijn risicofactoren voor deze aandoeningen.

Lees ook: De drie grootste mentale risico’s rond werk en gezondheid

Aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat

Aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat komen bijna vier keer vaker voor dan gemiddeld in de bouwnijverheid, landbouw, bosbouw, visserij en industrie. Tillen en dragen en snel herhaalde armbewegingen uitvoeren zijn de belangrijkste risico’s. Het gaat om Repetitive Strain Injury (RSI) van de schouder of bovenarm, tenniselleboog en subacromiaal pijnsyndroom.

Lees ook: Zo voorkom je uitval bij fysiek zwaar werk

en: Zo helpt een bedrijfsfysiotherapeut bij fysieke belasting

Huidaandoeningen

Beroepsziekten van de huid leverde 122 meldingen op. Bij het merendeel van de meldingen (71 procent) gaat het om contacteczeem.

Neurologische aandoeningen

Het aantal meldingen van werkgerelateerde neurologische aandoeningen daalt over de jaren, schrijven de onderzoekers in het rapport. Het carpaal tunnelsyndroom is al jaren de meest gemelde neurologische aandoening. De diagnose Chronische Toxische Encefalopathie (CTE) is in 2018 en 2019 niet meer gesteld, waardoor preventie lijkt te slagen.

Gehooraandoeningen

In 2015 zijn er 2422 meldingen gedaan van lawaaislechthorendheid. In 2019 gaat het nog om 128 meldingen. De onderzoekers wijten deze daling aan het afschaffen van systematische opsporing in de bouwnijverheid en verwachten niet dat het werkelijke aantal ook is afgenomen.

Infectieziekten

Infectieziekten als beroepsziekte is 8 procent vaker gemeld in 2019 dan in 2018. 50 procent van deze meldingen komt uit de gezondheidszorg. Opeenvolgend worden huidaandoeningen, ziekte van Lyme en darminfecties genoemd. Meestal veroorzaakte het norovirus de darminfecties. De ziekte van Lyme komt voor bij groenwerkers, militairen en kraanmachinisten.

Luchtwegaandoeningen

Luchtwegaandoeningen worden voornamelijk gemeld in de industrie, zoals stoflongen. De meeste meldingen betreft werkgerelateerde astma.

Weinig kanker gemeld als beroepsziekte

Het aantal gemelde gevallen van kanker als beroepsziekte bedraagt een half procent van het aantal dat geschat wordt in de literatuur. Blaaskanker, neus- en/of bijholtenkanker, huidkanker en longkanker werden gemeld. Eerdere blootstelling aan asbest is een belangrijke oorzaak van kanker. Verder betreft het werken met houtstof, verf en chemische stof en UV-straling als oorzaken.

Lees het hele rapport op Beroepsziekten.nl

Dit artikel is stand gekomen in samenwerking met CZ.

Hoe hou je medewerkers mentaal overeind in moeilijke tijden?

Burn-outs vormen een groeiend probleem in organisaties. Behalve werkdruk hebben externe factoren zoals de oorlog in Oekraïne en de stijgende energiekosten impact op het welzijn van medewerkers. Hoe zorg je ervoor dat zij onder uitdagende omstandigheden toch voldoening blijven halen uit hun werk en niet afhaken?

Beter verzuimbeheer begint bij data

Werkgevers in het mkb maken een moeilijke tijd door: de groei is goed, maar zorgt voor druk op het bestaande personeel. Nieuw talent aantrekken is immers moeilijk. Frank van der Starre van Felison Assuradeuren legt uit hoe beter inzicht in gezondheid en welzijn van je medewerkers kan helpen om de druk te verminderen en tegelijk de bedrijfsresultaten kan verbeteren.

Zo gebruik je een app voor succesvol gezondheidsbeleid

Gezondheidsapps kunnen mensen ondersteunen om gezonder te leven. Het heeft echter geen nut om zo'n app aan medewerkers beschikbaar te stellen als je er geen beleid omheen maakt. En dat gebeurt nogal eens, zegt Daniël Rijnbeek van VLC & Partners. "Als je er geen doel aan koppelt, houdt niemand het vol."

Waarom een collectieve zorgpolis nog steeds voordelen biedt

Vanaf 2023 geldt er geen korting meer voor de collectieve zorgverzekering. Toch is dit volgens Karel Stolper en Petra Zwolle van CZ absoluut geen reden om dat contract op te zeggen. Sterker nog, in vergelijking met een individuele zorgverzekering biedt zo'n contract een aantal onverwachte voordelen.

Zo ga je echt aan de slag met preventie

Minder stress, meer vitaliteit, en vooral: meer bevlogenheid. Het zijn de vaste punten op iedere HR-wensenlijst, maar hoe kun je deze doelen bereiken? Het antwoord is lastig, want het verschilt per bedrijf en zelfs per afdeling. Een simpele maar effectieve oplossing: doe vaker onderzoek en ga gericht aan de slag met de resultaten.

Hoe pak je beroepsziekte nummer 1 aan?

Een burn-out is de meest voorkomende beroepsziekte. In Nederland heeft een op de zes (16%) werknemers burn-outklachten. Dat kost veel geld en heeft negatieve gevolgen voor 'de gezondheid' van een organisatie. Een burn-out kan een paar maanden duren, maar ook twee jaar. Eén werknemer met burn-out kost je als werkgever gemiddeld zeker zo'n zestigduizend euro. Het is dus belangrijk om werkstress en burn-outs tegen te gaan en te voorkomen. Tien preventieve maatregelen.

'Eigen regie bij verzuim werkt niet'

"Er zullen altijd uitzonderingen op de regel zijn, maar ik ken geen enkele organisatie waar het eigenregiemodel rond de aanpak van verzuim werkt. Niet één." Dat zegt verzuimspecialist Hanneke Pasnagel. "Verzuim is een aparte discipline binnen HR. Daarin moet je je specialiseren om succes te boeken. Dat kan HR er niet even bij doen, laat staan een individuele leidinggevende."