Een recessie wordt steeds waarschijnlijker, zei Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank onlangs in tv programma Buitenhof. Diverse economische cijfers onderschrijven die stelling.

Eén ervan is de Exact MKB Monitor, gebaseerd op geanonimiseerde data van 340.000 administraties. Volgens die monitor nam de omzetgroei onder Nederlandse mkb-bedrijven in juli af tot 2,9%, tegen een plus van 8,8% de maand ervoor. In een sector als de handel was al sprake van een omzetdaling (- 1,9%).

Trendlijnen laten sinds december een afname zien in de gemiddelde omzetgroei van Nederlandse mkb’ers. “Dit gaat invloed hebben op HR”, voorspelt Dingjan. “Veel bedrijven schieten bij het woord recessie in de angstmodus; dat is een natuurlijke reactie. Maar je hebt ook de keuze om kansen te pakken.”

Nieuwe kansen

Kansen liggen er in activiteiten waar de afgelopen periode geen tijd voor was. “Veel bedrijven hebben door de enorme drukte bepaalde marktkansen bewust laten liggen. Daar komt nu meer tijd voor beschikbaar. En denk nog eens terug aan de coronatijd. Daarin heb je wellicht alternatieve businessmodellen bedacht. Die zijn blijven liggen toen alles weer open ging. Misschien zitten daar kansrijke ideeën tussen, waar je nu tijd en mensen voor beschikbaar krijgt.”

Meer beschikbaar komen van personeel

Tot de kansen behoort ook het meer beschikbaar komen van personeel. Dingjan wijst naar Philips, waar 400 hoogopgeleide mensen hun baan verliezen. “Zo zijn er meer voorbeelden te vinden. Nu de arbeidsmarkt minder overspannen raakt, stijgen de kansen, zeker voor moeilijke posities, voor specialisten. Het is juist nu de tijd om je ogen open te houden en door te gaan met zoeken naar de juiste nieuwe medewerkers voor jouw bedrijf.”

Coronageneratie

HR dient daarbij rekening te houden met de C-generatie: jonge mensen die na drie studiejaren in coronatijd op de arbeidsmarkt komen. “Die verwachten een hybride werkomgeving, want zo zijn ze opgegroeid.”

Maar niet alleen zij, ook de gemiddelde werknemer hecht volgens Dingjan inmiddels aan drie dingen: flexibiliteit, work anywhere en de balans werk/privé. “Ze willen de flexibiliteit hebben om tussen het werken door andere dingen te kunnen doen, zoals een wandeling maken, even joggen buiten, doktersbezoek, even naar de supermarkt.”

Zeeland, Ibiza of Bali?

Bespreek dat, is zijn aanbeveling. Net als de wens om overal te kunnen werken: op kantoor, thuis of ergens anders. “Stel, iemand gaat vier weken naar Zeeland. Kan die persoon van daaruit gewoon het werk blijven doen? Technisch kan het, maar sta je het toe? En wat als Zeeland ineens Ibiza wordt? Dat is dezelfde tijdzone, dus waarom niet? Maar als Ibiza nu Bali wordt, wat dan?”

Blijf contact houden

Voor de balans werk/privé geldt hetzelfde, vindt Dingjan. “Voer er proactief gesprekken over met je medewerkers. Stel voor thuiswerken budget beschikbaar, voor bijvoorbeeld een bureaustoel, een monitor of een headset. De flexibiliteit om veel thuis te kunnen werken, kan de productiviteit ten goede komen. Maar monitor dat, opdat ze aan de ene kant niet overwerkt raken, omdat ze nooit afschakelen, en aan de andere kant niet de binding met het bedrijf verliezen en afdrijven. Blijf dus contact houden.”

Efficiency

In het jaar 2023 zal er, verwacht Dingjan, meer aandacht komen voor efficiency binnen de bedrijfsvoering. “In een recessie zijn kostenbesparingen welkom. Doorgaan met oude systemen en dus niet investeren in nieuwe is niet per definitie goedkoper. Zeker in het mkb kom je nog veel oude systemen tegen, voor bijvoorbeeld tijdregistratie, de financiële administratie en HR-diensten. Oude contracten zijn vaak ‘onzichtbaar’ duur. Bovendien praten die systemen niet met elkaar.”

Goed HR-systeem

Een goed HR-systeem, waar alles overzichtelijk op één plek bij elkaar komt, biedt meer voordelen. Het maakt heldere analyses mogelijk van de ontwikkeling van bijvoorbeeld salarissen, maar ook van opleidingen en trainingen. “De medewerker komt nog centraler te staan. Zeker binnen het mkb is er te weinig oog voor de ontwikkeling van mensen. Daardoor gaan onnodig talenten voor het mkb verloren”, vindt Dingjan.

Het gaat ook om basale HR-behoeftes als verlof en declaraties. “In een modern systeem kun je een foto van een factuur uploaden. Daarin zie je wanneer je collega’s verlof hebben. Dat maakt het eenvoudiger om verlof aan te vragen voor momenten waarop dat beter mogelijk is en de kans op goedkeuring dus groter. En moet je repeterend verlof – denk aan een halfjaar lang een halve dag in de week verlof – 26 keer los opnemen of kan dat in één keer? Allemaal zaken die binnen veel organisaties een stuk efficiënter kunnen.”

Groene werkgever

Een andere trend voor 2023 is ‘groen’ werkgeverschap, meent Dingjan. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt ook binnen het mkb een vlucht. Het is mede aan HR om voorstellen te doen voor de wijze waarop daar invulling aan wordt gegeven.”

Hij noemt voorbeelden als verantwoorde koffie, gezonde snacks maar ook laadpalen en zonnepanelen. “Werknemers hechten daar steeds meer waarde aan. Binnen het mkb kunnen bedrijven zich daar echt mee onderscheiden.”

Welzijn werknemers

De laatste trend voor 2023 betreft het welzijn van werknemers. Dit speelt op drie fronten, zowel mentaal als fysiek en financieel. “Als mkb’er hoef je dat niet allemaal zelf te regelen, hoor. Er ontstaat een markt voor ondersteunende programma’s.”

Hij wijst als voorbeeld op DiVitaal.nl, een platform waarop medewerkers zelf aan de slag kunnen met hun gezondheid. “Daar kun je budget voor beschikbaar stellen, net als voor bijvoorbeeld een sportschoolabonnement.”

Financiële stress

Financiële stress heeft invloed op de mentale en fysieke gezondheid van medewerkers. Werkgevers moeten meedenken over oplossingen. Een ervan kan gespreid uitbetalen van vakantiegeld zijn. “Je kunt de vraag stellen of sparen voor de werknemer een taak is voor de werkgever. Je kunt het namelijk ook inzetten om de maandelijkse kosten te dekken. Het kost de werkgever niets extra.”

Dit artikel is gesponsord door Exact Software.